Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam

Aan de Kralingse Plas in Rotterdam staan al jarenlang twee molens, die beslist het etiket 'gezichtsbepalend' mogen dragen: de zogenoemde snuifmolens 'De Lelie' en 'De Ster'. Samen met de (voormalige) molenaarswoning en de Karottenfabriek vormen ze het historische Snuifmolencomplex.

In oude aktes (klik hier voor details) uit de jaren 1777 – 1830 is het ontstaan van de eerste molen, 'De Lelie', na te lezen. De eerste versie van de andere molen, 'De Ster', is van iets latere datum, maar die heeft de pech gehad twee keer te zijn afgebrand, in 1865 en in 1962. Naast deze twee molens omvat het complex nog de 'Karottenfabriek' en een woonhuis, terwijl er even verderop nog een tijdje een derde molen, de 'Ceres' heeft gestaan. Die is echter in 1844 afgebrand.

Het geheel is meer dan 100 jaar lang eigendom geweest van de familie Hioolen: maar liefst vier generaties van deze familie hebben het molenaars-bedrijf gerund. In de molens werden specerijen gemalen en snuiftabak geproduceerd. Voor die productie gebruikte men rollen tabaksblad (de zogenoemde karotten) die na fermentatie in een kuip met een saus volgens geheim recept werden verhakseld.

Eind 2016 is het complex door de gemeente Rotterdam overgedragen aan Stadsherstel Historisch Rotterdam NV. De Karottenfabriek was in zeer slechte staat van onderhoud en is volledig gerestaureerd. Sedert 2017 is hier de Zeilschool De Lelie gevestigd. De Molenaarswoning is ook gerestaureerd en verbouwd tot twee erfgoedlogies-studio's die kunnen worden gehuurd voor een overnachting. In september 2022 is een nieuw Bezoekerscentrum geopend bij 'De Ster'.

Het dagelijks beheer van de molens is in handen van de vrijwilligers van de 'Stichting Molens aan de Kralingse Plas'. De molens zijn nog steeds gedurende een paar dagen per week in bedrijf voor het malen van specerijen die in de molenwinkel in 'De Ster' te koop zijn; snuiftabak wordt vanwege steeds striktere EU-regelgeving voor tabak sedert eind 2016 niet meer verkocht. De productie ervan wordt nog wel gedemonstreerd.

De in 1867 gebouwde villa van de familie Hioolen is sedert de jaren 60 van de vorige eeuw een horecagelegenheid, die al tientallen jaren de naam 'Restaurant De Tuin van de Vier Windstreken' draagt.

De Lelie
Deze molen is een achtkante baliemolen, wat wil zeggen dat het bovenste deel van de molen achtkantig is en dat de wieken niet tot aan de grond reiken, maar bereikbaar zijn vanaf een houten constructie, de balie.

De molen is gebouwd op een 40 cm hoge vierkante stenen voet van 6,3 x 6,3 meter. Op deze voet staat het houten 'ondervierkant', dat tot ongeveer een meter onder de balie reikt. Daarop staat de achtkantige bovenbouw. De balie bevindt zich 6 meter boven de grond. Op het achtkant is de draaibare kap geplaatst met daarin de wiekenas. Het achtkant en de kap zijn met riet gedekt.

Het wiekenkruis is oud-Hollands opgehekt. De gelaste stalen roeden zijn van Bremer uit Adorp en dateren uit 1969. De lengte van de roeden is een kleine 18 meter. De molen heeft een Vlaamse vang (rem) die bestaat uit vier stukken en wordt bediend door een wipstok. De kap draait op een lagering van 25 stalen rollen, hij wordt gekruid (gedraaid) met een kruirad.

De Ster
Ook deze molen is een achtkantige baliemolen. Hij is gebouwd op een vierkante stenen voet van 9,4 x 9,4 meter en een hoogte van 6 meter. Op de begane grond is de kapperij en op de eerste zolder ligt de wentelas. Hierop staat het achtkant met op de tweede zolder een houten vierkant overgaand in een houten achtkant. De balie bevindt zich 10,4 meter boven de grond. Op het achtkant is de draaibare kap geplaatst met daarin de wiekenas.

Ook bij 'De Ster' zijn het achtkant en de kap met riet gedekt. In de periode november 2022 – maart 2023 is dat riet, dat er nog lag sedert de herbouw in 1962, geheel vernieuwd.

Bremer uit Adorp vervaardigde de gelaste stalen roeden. Ze zijn 22 meter lang en één jaar ouder dan die van 'De Lelie'. De gietijzeren bovenas is afkomstig uit de gesloopte korenmolen van Oudenhoorn en is gegoten in 1876 te 's Gravenhage door de gieterij 'De Prins van Oranje'. Anders dan bij 'De Lelie' draait de kap op een lagering van 40 iepenhouten rollen.

De snuifmolens zijn sedert 1973 Rijksmonumenten. De voormalige Karottenfabriek is dat sedert 1983.

Architectuur
De molen 'De Lelie' is in 1777 op de huidige plek gebouwd door Tijs van Zeventer en Jacob de Werken. Van de andere gebouwen op het complex is niet meer te achterhalen wie ze ontworpen en gebouwd hebben.

Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam

De Snuifmolens in Miniworld
In juli 2016 begonnen we met de bouw van wat uiteindelijk de 'Kralingse Plas en omstreken' zou worden. Dit bekende stukje Rotterdam kwam, als een soort nevenproject van 'CHIO en de Rotterdamse Manege in miniatuur' (zie het betreffende item) te staan naast 'Station Schoufour'.

Een van de molenaars van de Snuifmolens, Jan Bakker, heeft voor ons digitale bouwtekeningen gemaakt van de molens en van de Karottenfabriek en het Molenaarshuis. Daarmee konden we nauwkeurige maquettes maken.

In een aantal Bouwverslagen is aandacht besteed aan de Snuifmolens en de bijbehorende gebouwen:

Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam
Snuifmolens De Lelie en De Ster Rotterdam
airco lekker koel
Kuip miniatuur
Kuip miniatuur

Superleuk voor oud en jong!
Anoniem - Land van ANWB

Kinderen komen met rode koontjes naar buiten
Anoniem - Land van ANWB

Heel goed verzorgd en leuk voor jong & oud
Anoniem - Land van ANWB

Zeer leuk gedaan! Ontzettend veel oog voor detail
Anoniem - Land van ANWB

Te gek gewoon, moet iedereen zien
Anoniem - Land van ANWB

Het was boven verwachting. Zeker een aanrader
Anoniem - Land van ANWB

Met mijn kleinzoon nu 2x naar Miniworld Rotterdam geweest. Beide keren het als een feestje ervaren.
dhr. C.H. Heykoop

Respect voor de mannen met de gouden handen! Te weinig tijd om alles te bekijken!
Elly en Henk Giessenburg

Je komt ogen tekort! Het is fantastisch.
J.Broer

Dit slaat alles... Ik ben sprakeloos
Hans Voorburg

De kleinkinderen hebben ademloos rondgekeken en volop genoten!
Anonieme opa & oma gastenboek

Als oud-Rotterdammer sta je met trots te kijken hoe een stukje herkenning zo mooi wordt weergegeven.
dhr. C.H. Heykoop

De dames in het gezelschap vonden het bijna nog leuker dan de mannen!
Wil van dijk - eropuit.nl

We zijn diep onder de indruk van dit meesterwerk in miniatuur!
Fam. Giessenburg

Veel te veel details om in één dag te fotograferen.
Feike & Laurens

Geweest met zoon, schoondochter, kleinzoon (3) en jongste zoon (11). We hebben allen ontzettend genoten.
N.N. - dagjeweg.nl

Onze kleinzoon heeft genoten en raakte niet uitgekeken.
E. van der Horst - eropuit.nl

Echt een aanrader voor andere opa's en oma's met hun kleinkinderen.
E. van der Horst - eropuit.nl

Een droomreis in miniatuur
De Reiskrant

Het is hier buiten verwachting groot en heel goed toegankelijk in de rolstoel.
Fam. Mulder

In het bijzonder genoten van de rondleiding die met onbegrensd enthousiasme werd gegeven.
Toon van Genugten

Zeer klantvriendelijk en warm bedrijf. Hier staan de bezoekers centraal.
Anoniem in gastenboek

Heel knap neergezet, leuk om te zien en te ervaren.
Fam. Zandbergen

Er is zoveel te zien voor jong EN oud, man en vrouw, dat je echt de tijd wilt nemen om alles te zien.
N.N. - dagjeweg.nl

De details zijn geweldig en de subtiele grappen ook.
Jasper Fransen

We hebben uren genoten van het landschap, de poppetjes en de speciale modelhuizen.
Bert Weenders

Fantastische dag gehad. M'n kleinzoon moeten overreden dat het echt tijd werd om te gaan.
Toon van Genugten

We vonden het prachtig! Ook de rondleiding achter de schermen gedaan. Super was dat!
Patricia - eropuit.nl

Elke keer als het donker werd gingen alle lichtjes aan dat vond onze dochter geweldig.
Patricia - eropuit.nl

Mijn dochter vond het geweldig. Echt een aanrader.
Patricia - eropuit.nl

Super leuke middag gehad! De kids keken hun ogen uit en kregen geen genoeg van al het moois.
"Mama" - eropuit.nl

We hadden het niet zo groot verwacht. Het werd ook licht en donker, heel spannend en gaaf om te zien.
"Mama" - eropuit.nl

In Miniworld Rotterdam wordt voor Guus (7) en Kamiel (4) een droom werkelijkheid.
Janneke Staats - Algemeen Dagblad

De eerste minuten in de grote hal vallen Guus (7) en Kamiel (4) van de ene verbazing in de andere.
Janneke Staats - Algemeen Dagblad

Het zijn vooral de details die de kinderen fascineren.
Janneke Staats - Algemeen Dagblad

M'n kleinzoon was er niet weg te krijgen. We hebben alles drie keer langsgelopen.
Gerard S.

Een hele geslaagde vakantiedag en we willen zeker nog een keer terug!
Kidsvakantiegids.nl

Met de rondleiding zie je nog zo veel meer. Een echte aanrader!
Kidsvakantiegids.nl

Heb je kleine kids dan vind je dit zeker een uitstapje waard.
Ronald Meijer

Als je echt goed keek, kwam je ook veel grapjes tegen.
Teunie Luijk

Wel een paar uur rond gekeken. Er was zoveel te zien.
Teunie Luijk

Absoluut de moeite waard. De kinderen hebben genoten.
Tim Dekker on Twitter

Een bezoek aan Miniworld Rotterdam is vooral met kinderen, zeker de moeite waard.
Bas uit Leeuwarden

Als vrouw heb ik me prima vermaakt! Niet verwacht dat ik het zo leuk zou vinden.
Elsbeth - uitzinning.nl

De modelbouwers mogen zich rekenen tot de beste in Nederland.
feijenoordsemeesters.nl

Miniworld Rotterdam ziet er echt heel vet uit.
"afhaalchinees" op gameforum

Ik vind Miniworld Rotterdam keigaaf! Ik ben er al ontelbaar vaak geweest!
Mark

Mijn meiden gingen met papa en opa. Ze vonden het geweldig terwijl ze echt geen treinliefhebbers zijn.
www.viva.nl (forum)

Geweest met dochter van bijna 5 en die vond het geweldig. Echte aanrader. Leuke kinderspeurtocht.
www.viva.nl (forum)

Met de trein naar Rotterdam. Miniworld Rotterdam was echt leuk! Zeker voor herhaling vatbaar.
www.viva.nl (forum)

Jullie wereld was erg indrukwekkend! Succes met alle uitbreidingen en dank voor de mooie rondleiding.
Jeroen van Delft (via Twitter)

De oppervlakte is enorm, veel groter dan de foto's die we vooraf zagen doen denken.
dhr. B. Bouwhuis

Een aanrader. Ook voor diegenen die niets met modelspoor hebben is Miniworld zeker aan te bevelen.
dhr. B. Bouwhuis

Ben samen met de kinderen geweest. Ze hebben enorm genoten! Ook mama en papa vonden het erg leuk.
A. Uijl - www.dagjeweg.nl

De details zijn geweldig en de subtiele grappen ook.
N.N. - www.dagjeweg.nl

Ook voor beginnende fotografen een mekka om lekker te stoeien met de digitale camera. Statief wel meenenemen!
N.N. - www.dagjeweg.nl

Een mooie en met liefde verzorgde miniatuurwereld.
Rail Man - Facebook

Een fantastische miniatuurwereld. Een zeer bijzondere ervaring kan ik u verzekeren!
Ben Tieben

We hebben werkelijk anderhalf uur met groot plezier rondgelopen.
Herman J. Blom

Schit-te-rend. Ruim 2 uur rondgekeken voor de 1e indruk! Prachtig schouwspel voor jong en oud
Rob van der Klugt

Mooi opgezet met oog op detail. Er zitten leuke en grappige scenes in verwerkt. Een rondleiding achter de schermen is ook interessant.
RvdN - ANWB

sterren
10 jaar Miniworld

SNEAKPREVIEW

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

MEER VIDEO

Bestellen Jaarabonnement

PARTNERS

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

MEER INFORMATIE

Bestellen Jaarabonnement